5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesine göre, kamu ve özel sektörde çalışan 45 yaşını doldurmamış mevcut çalışanlar ile işe başlayan 45 yaşını doldurmamış çalışanlar, 01.01.2017 tarihinden itibaren işverenleri aracılığıyla bireysel emeklilik sistemine otomatik olarak dahil edilmiştir.

20 Ocak 2022 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan değişiklikle birlikte, 4632 sayılı Kanun’un Ek 2. maddesine ekleme yapılarak, talepleri halinde kırk beş yaş üstü çalışanların da otomatik katılım sistemine dahil edilebilmesine imkan sunulmuştur.

4632 sayılı Kanun uyarınca çalışanların bireysel emeklilik sistemine otomatik olarak dahil edilmesinde kademeli bir geçiş aşağıdaki şekilde uygulanmıştır.

- Çalışan sayısı 1.000 ve üzerinde olan bir işverene bağlı olarak özel sektörde çalışanlar 01.01.2017 tarihinden itibaren,

- Çalışan sayısı 250- 999 arasında olan bir işverene bağlı olarak özel sektörde çalışanlar ile 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun eki cetvellerde yer alan merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarında çalışanlar 01.04.2017 tarihinden itibaren,

- Çalışan sayısı 100-249 arasında olan bir işverene bağlı olarak özel sektörde çalışanlar 01.07.2017 tarihinden itibaren,

- Çalışan sayısı 50-99 arasında olan bir işverene bağlı olarak özel sektörde çalışanlar ile mahalli idareler ve kamu iktisadi teşebbüslerinde çalışanlar 01.01.2018 tarihinden itibaren,

- Çalışan sayısı 10-49 arasında olan bir işverene bağlı olarak özel sektörde çalışanlar 01.07.2018 tarihinden itibaren,

- Çalışan sayısı 5-9 arasında olan bir işverene bağlı olarak özel sektörde çalışanlar 01.01.2019 tarihinden itibaren, işverenleri aracılığıyla bireysel emeklilik sistemine otomatik olarak dahil edilmiştir.

- Çalışan sayısının belirlenmesinde, birden fazla işyeri olan işverenler için bütün işyerlerindeki çalışanların toplamı göz önünde bulundurulacaktır. Ayrıca, yine çalışan sayısının tespitinde, kapsama alınma tarihleri itibarıyla en güncel Sosyal Güvenlik Kurumu verileri dikkate alınacaktır.

Otomatik katılım sistemine dahil olan çalışanların prime esas kazancının veya emeklilik keseneğine esas aylığının % 3'ü katkı payı olarak kesilecektir. Asgari baz oran olarak belirlenen %3, çalışan veya işveren tarafından değiştirilemez. Örneğin 20.002 TL* alan asgari ücretli çalışanların ödeyeceği katkı payı tutarı aylık yaklaşık 600 TL olacaktır. Çalışan, Otomatik katılım için maaşından daha yüksek oranda kesinti yapılabilmesini talep edebilecektir.

Katılımcılar katkı payı artış ve azalış taleplerini ilgili ayın ücret hesaplaması tamamlanmadan önce işverene bildirmekle yükümlüdür. Ücret hesaplaması tamamlandıktan sonra gelen talepler bir sonraki ödeme döneminden itibaren gerçekleştirilir.

* 2024 yılı Asgari Brüt Ücret üzerinden hesaplanmıştır.

Sistemde Fon İşletim Gider Kesintisi (FİGK) dışında bir kesinti yapılmaz. Fon İşletim Gider Kesintisi (FİGK) oranı azami yıllık %0,85 olup Fon Toplam Gider Kesintisi (FTGK) oranı ise azami yıllık %1,09'dur.

Devletin süreçte üç türlü katkısı olacaktır.

- Mevcut bireysel emeklilik sistemi ile aynı koşullara tabi olarak devlet, çalışanların maaşlarından kesilen katkı payları için yüzde 30 katkısı verecektir.

- Çalışanın cayma hakkını kullanmaması halinde, cayma hakkının dolduğu ayı takip eden hesap döneminde, sisteme girişte bir defaya mahsus olmak üzere, 1.000 TL tutarında başlangıç devlet katkısı hesaplanır.

- Emeklilik hakkının kullanılması halinde, bireysel emeklilik hesabında bulunan birikimini en az on yıl süreli yıllık gelir sigortası sözleşmesi kapsamında almayı tercih eden çalışana, birikiminin *%5'i karşılığı ek devlet katkısı olarak ödenir.

* Vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenler hariç olmak üzere, on yıl tamamlanmadan tek primli yıllık gelir sigortasının sonlandırılması halinde, yapılan ek devlet katkısı ödemesinin iki misli, hak kazanılmayan devlet katkısının tabi olduğu usullere göre genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere iade edilir. Bununla birlikte, iade edilecek hak kazanılmayan devlet katkısı tutarı, çalışanın 10 yıldan önce yıllık gelir sigortasını sonlandırması karşılığında ilgili emeklilik şirketinden alacağı iştira tutarı ile sınırlıdır.

Çalışanın ücretinden yapılacak kesinti dışında katkı payı ödemesi yapılmayacaktır.

Hayır, Otomatik Katılımda sadece çalışanlar katkı payı ödemesi yapacaktır.

Katkı payı, işveren tarafından en geç ücret ödeme gününü takip eden işgünü, banka aracılığıyla emeklilik şirketince bildirilen tek bir hesaba aktarılır. Aylık işlemlerini Maliye Bakanlığının (Muhasebat Genel Müdürlüğü) bilişim sistemleri üzerinden yürüten harcama birimlerinin katkı payları, şirketin aynı hesabına ödenir.

Sistemin işleyişi kapsamında, işverenler tarafından yerine getirilecek en önemli yükümlülüklerden biri, çalışan tarafından sisteme ödenecek katkı paylarının çalışanın ücretinden kesilerek emeklilik şirketine aktarılmasıdır. İşveren katkı payını zamanında emeklilik şirketine aktarmaz veya geç aktarırsa çalışanın birikiminde oluşabilecek parasal kaybı telafi etmek zorundadır.

Ara verme MADDE 4- (1) Çalışan, ara verme talebini tercihine göre şirkete veya işverene iletebilir. Ara verme talebinin ulaşmasını takip eden beşinci iş gününün sonuna kadar ilgisine göre şirket veya işveren, ara verme talebi hakkında diğer tarafı bilgilendirir. Ara verme talebi, en geç talep tarihini izleyen ikinci ücret ödemesinden itibaren çalışanın yeniden katkı payı ödemesi talebine kadar geçen süre veya ara vermeyi talep ettiği süre boyunca uygulanır. (2) Ara verme dönemi için süre kısıtı uygulanmaz. (3) Ücretsiz izin vb. sebeplerle çalışanın ücret almadığı süreler ara verme olarak değerlendirilmez.

Mevcut BES’teki şartlar Otomatik Katılım için de geçerlidir. Sistemde 10 yıl kalan ve 56 yaşını dolduran katılımcılar, emekliliğe hak kazanacaklardır. Mevcut devlet katkısı hak ediş süreleri, yeni sistemde de aynen geçerlidir. Devlet katkısını hak ediş süreleri aşağıdaki gibidir:

- İlk üç yıl içinde sistemden çıkıldığı takdirde hak kazanılamamaktadır.

- Üçüncü yılın sonunda %15'i,

- Altıncı yılın sonunda %35'i,

- Onuncu yılın sonunda %60'ı,

- Emekliliğe hak kazanıldığı takdirde tamamı.

Birden fazla Otomatik Katılım sözleşmesi olan katılımcı, birinden emekliliği hak kazanması durumunda hepsini birleştirip emeklilik hakkını kullanabilecektir.

Çalışanın emeklilik hakkını kullanarak sistemden ayrılmayı talep etmesi halinde, sözleşmelerinde hesap birleştirme yapabilecektir. Katılımcının aynı veya farklı şirkette otomatik katılım kapsamında kurulan birden fazla sözleşmesi bulunması halinde, çalışanın yürürlükte bulunan sözleşmeleri arasından en eski giriş tarihi dikkate alınacaktır. Sistemden ayrılma işlemi gerçekleştiren çalışanlar 2 yılda bir tekrar otomatik olarak sisteme dâhil edilebilirler. Müsteşarlık bu süreyi 1 yıla kadar azaltmaya ve 3 yıla kadar artırmaya yetkilidir.

Bireysel emeklilik sistemine dâhil edilen ve işyerinin değiştiği tarih itibarıyla sistemde bulunan bir çalışanın bireysel emeklilik hesabındaki birikimi ile varsa ödenen devlet katkısı, yeni işyerinde çalışanlara sunulan bir emeklilik planı bulunması halinde, yeni işyerindeki plana aktarılır ve çalışanın sistemde kazandığı emekliliğe esas süresi ile devlet katkısının hak edilmesine esas süresi yeni işyerindeki planda aynen korunur.

Yeni işyerinde çalışanlara sunulan bir emeklilik planı bulunmaması halinde, önceki işyerinde dâhil olduğu emeklilik planı kapsamında en az ilgili takvim yılının ilk altı ayında uygulanacak asgari brüt ücretin yüzde üçü oranında katkı payı ödemeye devam edebilir.

Yeni işyerinin kapsama alınması halinde, çalışan, işvereni tarafından yeni işyeri kapsamındaki emeklilik planına dâhil edilir.

İşyeri değişen çalışanın yeni işyerinde çalışanlara sunulan bir emeklilik planı bulunmaması ve çalışanın katkı payı ödemeye devam etmeyi talep etmemesi durumunda ilgili emeklilik sözleşmesinden ayrılma işlemi gerçekleştirilir. Çalışan katkı payı ödemeye yönelik talebini, işyeri değişikliğini izleyen ayın sonuna kadar şirkete bildirmek zorundadır.

Evet, Otomatik Katılım sistemine dahil olma şartı taşıyan tüm çalışanlar sisteme dahil olacaktır.

Otomatik Katılım öncesinde BES'i olan katılımcılar 1.000 TL başlangıç devlet katkısından yalnızca Otomatik Katılım planına dahil olmaları ve cayma hakkını kullanmamaları halinde bir defaya mahsus olmak üzere hak kazanabileceklerdir.

Katılımcılar, mevcut sözleşmeleri için aldıkları %30 devlet katkısının yanı sıra Otomatik Katılım sözleşmesi için de % 30 devlet katkısı avantajı elde edecektir.

Ayrıca katılımcıların, 2 aylık cayma süresi sonunda otomatik katılım sisteminde kalması durumunda, bir defaya mahsus olmak üzere 1.000 TL başlangıç devlet katkısı hak edişi bulunmaktadır.

Emeklilik hakkının kazanılması ve birikimlerin en az 10 yıllık gelir sigortasına aktarılması durumunda ise toplam birikimin %5'i kadar daha ''ek devlet katkısı'' eklenecektir. Ayrıca, başlangıç devlet katkısı ve ödenen ek devlet katkısının limitleri ayrı olarak hesaplanacak ve takip edilecektir.

* İlgili takvim yılı için belirlenen yıllık toplam brüt asgari ücret tutarını aşamaz.

Otomatik Katılım kapsamında elde edilen emeklilik ve devlet katkısına esas süreler ile diğer hak ve yükümlülükler, Otomatik Katılım kapsamında kurulmamış BES sözleşmeleri ile birleştirilemez.

Katkı payı iki aylık cayma süresinde, ilgisine göre çalışan veya işverence tercih edilen başlangıç fonunda yatırıma yönlendirilir. Emeklilik şirketi, cayma süresince ödenen katkı paylarının değer kaybetmemesini sağlayacak şekilde fon yönetiminden sorumludur. Cayma süresini dolduran ve herhangi bir fon tercihinde bulunmayan çalışanların birikimleri takip eden on ay boyunca ilgili başlangıç fonunda yatırıma yönlendirilmeye devam eder. Bir yılını dolduran ve fon tercihinde bulunmayan çalışanların birikimleri başlangıçtaki faizli-faizsiz fon tercihlerine göre standart fonda yatırıma yönlendirilir.

Çalışan cayma süresinin tamamlanmasını müteakip başlangıç fonundan veya standart fondan ayrılma talebinde bulunabilir. Bu çalışanlara sonucu bağlayıcı olmamak kaydıyla, risk profil anketi sunulur, katkı payı ve birikim çalışanın tercihi doğrultusunda yatırıma yönlendirilir.

Fon dağılım değişikliği hakkı çalışana aittir, ancak tercih etmeleri halinde bu hak portföy yönetim şirketine devredilebilir. Söz konusu talep portföy yönetim şirketine iletilmek üzere şirkete yapılır.

Çalışanın her bir işvereni nezdinde otomatik katılım sözleşmesi açılacaktır.

Prime esas kazanç ve emeklilik keseneği etkilenmediği sürece ödenecek katkı payı tutarı değişmez.

Çalışan ilgili emeklilik planına devam etmek isterse, bu sözleşmeye ilişkin tasarrufta bulunma hakkı çalışandadır. Katılımcı işten ayrıldıktan sonra Otomatik Katılım sözleşmesine ödeme yapmaya devam etmek isterse en az ilgili takvim yılının ilk altı ayında uygulanacak asgari brüt ücretin yüzde üçü oranında kendisi katkı payı ödemeye devam edebilir.

OKS kapsamındaki sözleşmeler için ayrı, BES kapsamındaki sözleşmeler için ayrı devlet katkısı limiti belirlenmiştir. Bir başka anlatımla, 2024 yılı devlet katkısı üst sınırları dikkate alındığında, hem otomatik katılım kapsamındaki sözleşmenize hem de gönüllü BES kapsamındaki sözleşmenize ayrı ayrı 240.030 TL katkı payı ödeyerek yıllık maksimum devlet katkısı üst limiti olan 72.009 TL tutarına hem BES hem de OKS sözleşmeleriniz için hak kazanabilirsiniz.

OKS sisteminde Devlet Katkısının hak edilmesi belli süreler ve belli oranlara tabiidir:

Bu süreler dolmadan çalışanların  EYT ile birlikte sistemden çıkmak istemeleri halinde birikimlerine verilen devlet desteğine hak kazanılamayacaktır. Ancak bu kişiler OKS sertifikaları kendi adlarına olduğu için işten ayrılma bildirimini takip eden 10 iş günü içinde OKS sertifikasını sunan şirkete başvurup kendi belirledikleri tutardaki katkı payını dışarıdan ödeyerek sistemde kalmaya devam edebilirler. Bu durumda bu kişilerin OKS’de 10 yılı doldurmaları ve 56 yaşına kadar da sistemde kalmaları başta %30 devlet katkısı olmak üzere sistemin tüm avantajlarından yararlanabilmelerini sağlayacak ve özel emeklilik hakkıyla gelirlerini artırmalarına imkân verecektir.

EYT’den emekli olup da aynı iş yerinde çalışmaya devam edecek kişiler için yeni OKS sertifikaları üretilecektir. Eğer kişi 45 yaşın üzerinde ise talebi halinde katkı payı ödemesi yapılmakta olan OKS sertifikası ile OKS’de yer almaya devam edebilir.

EYT’den emekli olup da yeni bir iş yerinde çalışmaya devam edecek çalışanların sertifikaları, eğer yeni iş yeri OKS sistemine dahilse, katılımcının talebi ile çalışanın sözleşme süresi, birikimi ve getirisi yeni iş yerinde oluşturulacak OKS sözleşmesine aktarılarak herhangi bir kesinti olmadan devam edebilir. Eğer kişi 45 yaşın üzerinde ise talebi halinde sistemde bulunan herhangi bir OKS sertifikasını anlaşmalı emeklilik şirketine aktararak OKS'de yer almaya devam edebilir. Yeni iş yeri OKS sistemine dahil değil ise çalışan, eğer talep ederse önceki iş yerinde düzenlenmiş sözleşme kapsamında bireysel olarak katkı payı ödemeye devam edebilecektir.